1Συρία: Ανθρωπιστική καταστροφή και η έμμεση εμπλοκή τρίτων χωρών (10 Νοε. 2022)
Η έμμεση εμπλοκή και συγκρούσεις τρίτων χωρών στη Συρία έχουν αυξηθεί τις τελευταίες εβδομάδες. Στις 9 Νοεμβρίου 2022, μια αεροπορική επίθεση κατέστρεψε μια φιλοϊρανική αυτοκινητοπομπή κοντά στα συριακά σύνορα με το Ιράκ. Το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο ανέφερε ότι η συνοδεία περιείχε «βυτιοφόρα καύσιμα και φορτηγά φορτωμένα με όπλα», τα οποία ταξίδευαν από το Ιράν μέχρι τον Λίβανο.

Η ιρανική κρατική τηλεόραση ισχυρίστηκε ότι οι ΗΠΑ ήταν υπεύθυνες για την επίθεση, ωστόσο ο αμερικανικός στρατός αρνήθηκε την οποιαδήποτε ανάμειξη σε οποιαδήποτε επίθεση ή αεροπορική επιδρομή στη Συρία ή οπουδήποτε κοντά στα συριακά σύνορα.

Ενώ το Ιράν διεξάγει έναν πόλεμο υπέρ του Άσαντ στη Συρία με την υποστήριξη της Ρωσίας, το αντίθετο φαίνεται να έχει συμβεί αντίστοιχα πιο πρόσφατα. Το Ιράν υποστήριξε τη Ρωσία στρατηγικά τις τελευταίες εβδομάδες, παρέχοντας στρατηγικά όπλα και μη επανδρωμένα αεροσκάφη για χρήση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Οι αμυντικές σχέσεις του Ιράν και της Ρωσίας έχουν γίνει πιο στενές, δεδομένων των άμεσων και έμμεσων ανταλλαγών και της αλληλοϋποστήριξής τους στη Συρία και την Ουκρανία.

Η Ρωσία έχει καταφέρει επίσης να διατηρήσει σημαντική επιρροή σε περιοχές στις οποίες έχει αναδειχθεί νικήτρια. Το κατά πόσο αναμένεται το ίδιο αποτέλεσμα για το Ιράν στην Ουκρανία δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο.

Τόσο το ιρανικό όσο και το ρωσικό κράτος έχουν αντικρουόμενες απόψεις ως προς το ποιο είναι το τελικό τους παιχνίδι στους πολέμους με τους οποίους έχουν εμπλακεί, αλλά προς το παρόν, η συνεργασία τους παραμένει ισχυρή.

Πηγές:

2Ισραηλινές εκλογές: Η επιστροφή του Νετανιάχου (4 Νοε. 2022)
Ο Βενιαμίν Νετανιάχου, ηγέτης του Κόμματος Likud και οι ακροδεξιοί υποστηρικτές του επιστρέφουν εξασφαλίζοντας μεγάλη πλειοψηφία στις εκλογές του Ισραήλ. Το αριστερό κόμμα Meretz απείχε μόλις μερικές χιλιάδες ψήφους για να περάσει στην επόμενη Κνεσέτ (το κοινοβούλιο), τερματίζοντας μια σειρά τριών δεκαετιών πολιτικής εκπροσώπησης.

Το Likud κέρδισε 32 έδρες, ενώ το Yesh Atid του απερχόμενου πρωθυπουργού Yair Lapid, το οποίο είναι το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα εξασφάλισε 24 έδρες, ακολουθούμενο από τον ακροδεξιό Θρησκευτικό Σιωνισμό – με επικεφαλής τον Bezalel Smotrich και τον βουλευτή Itamar Ben-Gvir – που κέρδισεν 14 έδρες.

Τα τελευταία πέντε χρόνια (2019-2022), το Ισραήλ πραγματοποίησε τρεις γενικές εκλογές εν μέσω πολιτικής αβεβαιότητας. Ωστόσο, αυτή τη φορά, η προσέλευση των ψηφοφόρων ξεπέρασε το 70%, η οποία επίσης ξεπέρασε κατά πολύ τη συμμετοχή άλλων προηγούμενων εκλογών από το 2015 μέχρι σήμερα.

Αυτές οι εκλογές υπογραμμίζουν επίσης την αδυναμία της Αριστεράς και του Κέντρου να συμβιβαστούν με το κόμμα Yesh Atid του πρώην πρωθυπουργού Yair Lapid, το οποίο είναι πιο φιλελεύθερο στον πυρήνα της ταυτότητάς του και είναι τώρα το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα στην Κνεσέτ.

Παρά την αρχική άρνηση του Likud και του Νετανιάχου απέναντι στη συμφωνία οριοθέτησης των θαλάσσιων συνόρων Ισραήλ-Λιβάνου, πλέον είναι απίθανο ο Νετανιάχου να αλλάξει την επίσημη θέση και να εγκαταλείψει αυτή τη συμφωνία.

Ομοίως, ελλείψει οποιασδήποτε σοβαρής διαταραχής (πολιτικής ή άλλης απειλής), είναι επίσης απίθανο οι σημερινές ισορροπημένες και σταθερές σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας να στραφούν προς μια πιο διαφορετική κατεύθυνση. Αυτό δείχνει ότι η ισραηλινή εξωτερική πολιτική εστιάζει περισσότερο σε δομικά πλαίσια που έχουν οδηγήσει το κράτος σε μια αποφασιστική πορεία, αντί στην ατομική βούληση της οποιασδήποτε ηγεσίας.

Πηγές:



3Ο πρόεδρος του Λιβάνου παραιτείται χωρίς αντικαταστάτη στον ορίζοντα (31 Οκτ. 2022)
Πέραν της ήδη εξαντλημένης και εύθραυστης πολιτικής υποδομής στο Λίβανο λόγω ετών οικονομικών δυσκολιών, πολιτικής αστάθειας και διαμαρτυριών, ο Μισέλ Αούν αποφάσισε να παραιτηθεί, επικαλούμενος τον καταστροφικό αντίκτυπο της οικονομικής κρίσης σε ολόκληρη τη χώρα.

Η απουσία προέδρου δημιουργεί ένα κενό εξουσίας που θέτει σε περαιτέρω κίνδυνο την πολιτική και οργανωτική δομή του Λιβάνου. Αυτό δημιουργεί επίσης αναπόφευκτα μια συνταγματική κρίση.

Οι υποψήφιοι για την προεδρία στο Λίβανο πρέπει να εξασφαλίσουν υποστήριξη από τα δύο τρίτα των βουλευτών για να εκλεγούν. Οι νομοθέτες του Λιβάνου τον περασμένο χρόνο δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν για νέο πρόεδρο τέσσερις φορές. Στο πλαίσιο του κοινωνικού και σεχταριστικού πολιτικού συστήματος του Λιβάνου, η προεδρία προορίζεται πάντα για έναν Μαρωνίτη Χριστιανό.

Ο Λίβανος έχει δυστυχώς ιστορικό πολιτικής αστάθειας και αποτυχημένης διακυβέρνησης, με παρόμοια ζητήματα όπως της επιλογής του προέδρου να έχουν παρατηρηθεί και κατά την επιλογή του αξιώματος του πρωθυπουργού τις τελευταίες δύο δεκαετίες.

Αυτή η αστάθεια έχει επίσης αποτρέψει μια σειρά μεταρρυθμίσεων. Η γενική μεταρρύθμιση θα μπορούσε να αλλάξει το παιχνίδι για τους πολιτικούς θεσμούς του Λιβάνου, ωστόσο η οικονομική κατάρρευση των τελευταίων ετών, το σεχταριστικό πολιτικό σύστημα και η έκρηξη στη Βηρυτό το 2020 έχουν εμποδίσει την πραγματοποίηση οποιασδήποτε ουσιαστικής μεταρρύθμισης.

Πηγές:

4Ιράν: Κυρώσεις της Ε.Ε. λόγω σοβαρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (26 Οκτ. 2022)
Το Συμβούλιο προσέθεσε σήμερα έντεκα άτομα και τέσσερις οντότητες στον κατάλογο των προσώπων και οντοτήτων που υπόκεινται σε περιοριστικά μέτρα στο πλαίσιο του υφιστάμενου καθεστώτος κυρώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Ιράν. Η καταχώρισή τους οφείλεται στον ρόλο που διαδραμάτισαν στον θάνατο της Mahsa Amini και στη βίαιη καταστολή των πρόσφατων διαδηλώσεων στο Ιράν.

Στις σημερινές καταχωρίσεις περιλαμβάνονται οι υπεύθυνοι για τον θάνατο της Mahsa Amini: Η Αστυνομία Ηθών του Ιράν και δύο από τα βασικά στελέχη της, ο Mohammad Rostami και ο Hajahmad Mirzaei. Επιπλέον, η ΕΕ καταχωρίζει τις ιρανικές Δυνάμεις Επιβολής του Νόμου (Law Enforcement Forces - LEF), καθώς και ορισμένους από τους τοπικούς διοικητές τους για τον ρόλο τους στη βάναυση καταστολή των διαδηλώσεων. Επιπλέον, η ΕΕ προσθέτει στον κατάλογο τον Issa Zarepour, τον ιρανό Υπουργό Τεχνολογίας των Πληροφοριών και των Επικοινωνιών, ως υπεύθυνο για τη διακοπή της λειτουργίας του διαδικτύου.

Τα μέτρα που επιβλήθηκαν σήμερα συνίστανται σε ταξιδιωτική απαγόρευση και δέσμευση περιουσιακών στοιχείων. Επιπλέον, απαγορεύεται σε πολίτες και επιχειρήσεις της ΕΕ να διαθέτουν κεφάλαια στα άτομα και τις οντότητες που περιλαμβάνονται στον κατάλογο. Το καθεστώς κυρώσεων κατά του Ιράν για λόγους ανθρωπίνων δικαιωμάτων περιλαμβάνει επίσης απαγόρευση των εξαγωγών προς το Ιράν εξοπλισμού που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για εσωτερική καταστολή και εξοπλισμού για την παρακολούθηση των τηλεπικοινωνιών.

Ο κατάλογος περιλαμβάνει πλέον συνολικά 97 άτομα και 8 οντότητες.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της καταδικάζουν την ευρεία και δυσανάλογη χρήση βίας κατά ατόμων που συμμετείχαν σε ειρηνικές διαδηλώσεις, θεωρώντας την αδικαιολόγητη και απαράδεκτη. Ο λαός του Ιράν, όπως και οποιασδήποτε άλλης χώρας, έχει δικαίωμα να διαμαρτύρεται ειρηνικά, και το δικαίωμα αυτό πρέπει να διασφαλίζεται σε κάθε περίπτωση.

Η ΕΕ αναμένει από το Ιράν να σταματήσει αμέσως τη βίαιη καταστολή ειρηνικών διαδηλώσεων, να απελευθερώσει όσους διαδηλωτές τελούν υπό κράτηση και να διασφαλίσει την ελεύθερη ροή πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης στο διαδίκτυο. Επιπλέον, η ΕΕ αναμένει από το Ιράν να αποσαφηνίσει τον αριθμό των νεκρών και των συλληφθέντων, και να τηρήσει τη νόμιμη διαδικασία για όλους τους κρατουμένους. Η δολοφονία της Mahsa Amini πρέπει να διερευνηθεί δεόντως, και κάθε αποδεδειγμένα υπεύθυνος για τον θάνατό της πρέπει να λογοδοτήσει.

Πηγή: Συμβούλιο της Ε.Ε (Δελτίο τύπου, 17 Οκτωβρίου 2022).
5Το Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ ανοίγει το δρόμο για άμεση υπογραφή συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ με τον Λίβανο (24 Οκτ. 2022)
Το Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ απέρριψε σήμερα προσφυγές που θα μπορούσαν να καθυστερήσουν την υλοποίηση μιας σημαντικής συμφωνίας που επιτεύχθηκε με τη διαμεσολάβηση των ΗΠΑ, για τον καθορισμό των θαλασσίων συνόρων με τον Λίβανο.

Τέσσερις ομάδες επικριτών της συμφωνίας, συμπεριλαμβανομένου και ενός βουλευτή της αντιπολίτευσης ζήτησαν από το δικαστήριο να αναγκάσει την κυβέρνηση -η οποία επιδιώκει την ταχεία ολοκλήρωση της διαδικασίας πριν από τις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου- για τη διεξαγωγή μιας συνολικής ψηφοφορίας στο κοινοβούλιο.

Η απόφαση του δικαστηρίου εξουδετερώνει ένα από τα τελευταία εμπόδια στο Ισραήλ, το οποίο θα μπορούσε να διαταράξει την υλοποίηση της συμφωνίας.

Παρά το γεγονός ότι το εύρος της συμφωνίας για τον καθορισμό των θαλασσίων συνόρων είναι περιορισμένο, σηματοδοτεί έναν σημαντικό συμβιβασμό μεταξύ των δύο γειτόνων που έχουν ιστορικό πολεμικών συγκρούσεων και εχθρότητας, ανοίγοντας το δρόμο για την πραγματοποίηση ερευνών στον τομέα της ενέργειας και αποκλιμακώνοντας μία εστία πρόσφατων εντάσεων.

Οι ΗΠΑ χαρακτήρισαν τη συμφωνία ως “μία ιστορική εξέλιξη”.

Υπήρξαν κάποιες αντιδράσεις στο Ισραήλ, αναφορικά με τους χειρισμούς της κυβέρνησης στο συγκεκριμένο ζήτημα.

Ο πρωθυπουργός Γιαΐρ Λαπίντ δήλωσε ότι η αποδοχή της συμφωνίας από την κυβέρνησή του ήταν επαρκής, ενώ η αντιπολίτευση υποστηρίζει ότι το κείμενο της συμφωνίας θα πρέπει να επικυρωθεί από το κοινοβούλιο, ειδικότερα εν μέσω μιας προεκλογικής περιόδου.

Η συμφωνία προβλέπει τον καθορισμό θαλασσίων ορίων μεταξύ του Λιβάνου και του Ισραήλ για πρώτη φορά, ενώ προβλέπει την οργάνωση ενός μηχανισμού για τις δύο χώρες, προκειμένου να λαμβάνουν ποσοστά από την TotalEnergies για την εκμετάλλευση ενός υπεράκτιου πεδίου φυσικού αερίου, που βρίσκεται στη θαλάσσια συνοριακή γραμμή.

Πηγή: Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων

6Η Κύπρος φιλοξένησε το Φόρουμ για το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου: Προοπτικές για μια περιφερειακή ενεργειακή ασφάλεια (15 Οκτ. 2022)
Το Φόρουμ Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (EMGF) πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία της Κύπρου στις 14 Οκτωβρίου 2022. Η Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Νατάσα Πηλίδη ηγήθηκε της συνομιλίας ως Πρόεδρος του Φόρουμ.

Το EMGF επικεντρώθηκε στις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αποστασιοποιηθεί από το ρωσικό φυσικό αέριο λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Σημαντικές ανακαλύψεις φυσικού αερίου σε υπεράκτιες περιοχές στην Ανατολική Μεσόγειο έχουν επαναφέρει το ενδιαφέρον στα διάφορα εμπλεκόμενα μέρη, ιδιαίτερα μετά τη διακοπή της ροής φυσικού αερίου από τη Ρωσία μετά την εισβολή της στην Ουκρανία.

Εάν η ΕΕ απογαλακτιστεί από το ρωσικό αέριο, τότε όλες οι περιφερειακές χώρες παραγωγής φυσικού αερίου ενδεχομένως να επηρεαστούν, επομένως η συζήτηση επικεντρώθηκε στο εν λόγω θέμα.

Μεταξύ άλλων συμμετεχόντων ήταν και η Επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ Kadri Simson, οι Υπουργοί Ενέργειας της Αιγύπτου, της Ιορδανίας και της Ελλάδας, καθώς και ο Γενικός Γραμματέας του φόρουμ, Osama Mobarez. Η Κύπρος, η Αίγυπτος, η Ελλάδα, το Ισραήλ, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ιορδανία και η Παλαιστίνη συμμετείχαν εξίσου ως μέλη του EMGF. Η ΕΕ, η Παγκόσμια Τράπεζα και οι Ηνωμένες Πολιτείες διατήρησαν επίσης το καθεστώς παρατηρητή στο Φόρουμ.

Οι συζητήσεις κατά τη διάρκεια του φόρουμ επικεντρώθηκαν στο πώς η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου μπορεί να αξιοποιηθεί καλύτερα για τις προκλήσεις της ίδιας της ΕΕ για την ενεργειακή ασφάλεια πιο μακροπρόθεσμα.

Ωστόσο, ενώ είχε συζητηθεί η χρηματοδότηση από ιδρύματα όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, τόσο η ΕΤΑΑ όσο και η ΕΤΕπ δήλωσαν ότι οι επενδύσεις σε έργα πετρελαίου και φυσικού αερίου θα καταργηθούν, προκειμένου να ευθυγραμμιστούν με την κλιματική αλλαγή και τους στόχους της ΕΕ για την πράσινη μετάβαση.

Χώρες όπως η Αίγυπτος αντέδρασαν σε αυτή τη συγκεκριμένη θέση, υποστηρίζοντας ότι η πράσινη μετάβαση μπορεί να γίνει παράλληλα με τις περιφερειακές επενδύσεις σε υδρογονάνθρακες, με τους υδρογονάνθρακες να λειτουργούν ως καταλύτης για την οικοδόμηση πιο πράσινων τεχνολογιών.

Πηγές:


7Η πολιτική βία στην Υεμένη μειώνεται, η εύθραυστη εκεχειρία τερματίζεται (13 Οκτ. 2022)
Στις 2 Οκτωβρίου 2022, η ειρηνευτική εκεχειρία με μεσολάβηση από τον Ειδικό Απεσταλμένο του ΟΗΕ για την Υεμένη Hans Grundberg έληξε. Η μεγάλης κλίμακας πολιτική βία ως αποτέλεσμα του συνεχιζόμενου εμφυλίου πολέμου στην Υεμένη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου είχε μειωθεί σημαντικά. Αυτό είναι εμφανές στο πώς η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Υεμένης έπαψε να αναφέρει παραβιάσεις της εκεχειρίας.

Από την άλλη, οι μικρότερης κλίμακας συγκρούσεις εξακολουθούσαν να υφίστανται, υποδεικνύοντας ότι η εκεχειρία που ίσχυε μεταξύ της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης υπό την ηγεσία του Ρασάντ αλ-Αλίμι και του κινήματος των Χούτι είναι πρακτικά εύθραυστη. Στην πραγματικότητα, οι αναφερόμενοι θάνατοι ως αποτέλεσμα αυτών των συγκρούσεων ήταν υψηλότεροι σε αριθμό από τότε που συμφωνήθηκε η εκεχειρία στις 2 Απριλίου 2022.

Τα δεδομένα της ACLED αναφέρουν τους λόγους τους οποίους οι αριθμοί των θυμάτων παρέμειναν υψηλοί αυτή την περίοδο. Χαρακτηριστικά, υπάρχουν τέσσερις κύριοι παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτούς τους αριθμούς:

  • Η συνεχιζόμενη βία μεταξύ των Χούτι και των δυνάμεων της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης
  • Συνεχής ανταγωνισμός εντός των Χούτι
  • Επαναφορά της δραστηριότητας από την Αλ Κάιντα στην Αραβική Χερσόνησο
  • Αύξηση της φυλετικής βίας σε όλη την Υεμένη.

Οι συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις μεταξύ των εμπόλεμων μερών οδήγησαν το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να καλέσει όλους τους εμπλεκόμενους παράγοντες να «απέχουν από τις προκλητικότητες».

Εντούτοις, το υπό εξέταση ζήτημα είναι η αδυναμία κατανόησης των προαναφερθέντων παραγόντων. Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να συνεχίσουν να τροφοδοτούν την πολιτική βία στην Υεμένη, κάτι το οποίο αξίζει να τονιστεί, σε περίπτωση ανανέωσης μιας άλλης εύθραυστης εκεχειρίας.

Πηγές: