Η ανάδειξη του ρόλου της Κύπρου ως γέφυρας μεταξύ της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής απετέλεσε σταθερή επιδίωξη της κυπριακής εξωτερικής πολιτικής επί διαδοχικών κυβερνήσεων. Κατά την τελευταία δεκαετία η Κύπρος κατάφερε πράγματι να ενισχύσει σημαντικά το ρόλο της στη ευρύτερη περιοχή, μέσα από μια σειρά διμερών, τριμερών και πολυμερών σχημάτων συνεργασίας.
Η νέα αυτή περιφερειακή πολιτική αυτή έχει ήδη οδηγήσει σε αμοιβαία επωφελείς συμφωνίες της Κύπρου με χώρες της περιοχής, σε σημαντικό αριθμό τομέων, από το εμπόριο και τον τουρισμό, μέχρι την ενέργεια, το περιβάλλον, την ασφάλεια και την άμυνα. Κυρίως, όμως έχει θέσει τα θεμέλια για μια πιο εξωστρεφή κυπριακή πολιτική, η οποία αναδεικνύει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Κύπρου στη ευρύτερη περιφέρεια της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, αναδεικνύοντας τον σταθεροποιητικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Κύπρος ως πυλώνας ασφάλειας, ειρήνης και συνεργασίας.
Παρά ταύτα, η νέα αυτή πραγματικότητα δεν έχει ακόμα μεταφραστεί σε αυξημένη δυνατότητα παρακολούθησης και ανάλυσης σε ότι αφορά τα όσα συμβαίνουν στην ευρύτερη περιοχή. Καταρχάς, εξακολουθούμε ως Κύπριοι γενικά, να γνωρίζουμε εξαιρετικά λίγα πράγματα για τις γειτονικές μας χώρες. Αλλά και σε στρατηγικό επίπεδο, δεν έχουμε ακόμα αναπτύξει εξειδικευμένους οργανισμούς και κέντρα ανάλυσης που θα μελετούν διαρκώς και θα αναλύουν τις περιφερειακές εξελίξεις, τόσο σε διακρατικό επίπεδο, όσο και σε ότι αφορά στην κάθε χώρα ξεχωριστά. Σε επίπεδο πανεπιστημίων δεν έχουν καταγραφεί ακόμα ουσιαστικές κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση, ούτε και έχουν αναπτυχθεί δίκτυα συνεργασίας με αντίστοιχα ακαδημαϊκά-ερευνητικά ιδρύματα, στο βαθμό που θα ανάμενε κανείς τουλάχιστον.
Αξιοποιώντας την ιδιότητά της, ως το πλησιέστερο προς την περιοχή κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Κύπρος θα πρέπει να διαμορφώσει τις προϋποθέσεις έτσι ώστε να καταστεί περιφερειακός κόμβος πληροφόρησης και ανάλυσης ως προς τα όσα διαδραματίζονται στην ευρύτερη περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Η γνώση μεταφράζεται σε ισχύ και η Κύπρος μπορεί να αναπτύξει πολιτικές ήπιας ισχύος, αν διαθέσει τους κατάλληλους πόρους που απαιτούνται έτσι ώστε σταδιακά να αποκτήσει «εξειδίκευση» σε ότι αφόρα στην ευρύτερη της περιφέρεια.
Το Παρατηρητήριο Ανατολικής Μεσογείου και Μέσης Ανατολής (EastMed and Mideast Observatory) έχει ως στόχο να συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση, αναδεικνύοντας τη σημασία που έχει η δυνατότητα παρακολούθησης και ανάλυσης των όσων συμβαίνουν, τόσο σε περιφερειακό επίπεδο μεταξύ κρατών, όσο και σε εθνικό επίπεδο εντός των κρατών.
Για την προαγωγή του στόχου αυτού το Παρατηρητήριο θα παρέχει, καταρχάς τη δυνατότητα άμεσης πρόσβασης σε πληροφορίες που αφορούν τις χώρες της περιοχής και οι οποίες θα ανανεώνονται και θα εμπλουτίζονται διαρκώς, συμπεριλαμβανομένων και συγκριτικών στοιχείων ανάλυσης σε σειρά θεματικών ενοτήτων, κατόπιν επεξεργασίας, από συνεργάτες του Παρατηρητηρίου.
Το Παρατηρητήριο θα παρέχει επίσης τη δυνατότητα άμεσης κοινοποίησης σημαντικών εξελίξεων που καταγράφονται στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή ενώ παράλληλα θα διατηρεί μια «τράπεζα» επιλεγμένης αρθρογραφίας, που θα περιλαμβάνει κάθε σημαντική δημοσίευση σε επιστημονικό επίπεδο, σε ότι αφορά στην ευρύτερη περιοχή.
Σε δεύτερο επίπεδο, το Παρατηρητήριο, θα εκδίδει στην αγγλική γλώσσα, σε τριμηνιαία βάση ένα εξειδικευμένο έντυπο ανάλυσης με τίτλο, ISPD Report on EastMed & Mideast (για περισσότερα πατήστε εδώ), το οποίο θα φιλοξενεί αρθρογραφία και κείμενα πολιτικής ανάλυσης από εξειδικευμένους συνεργάτες του Ινστιτούτου.
Το Παρατηρητήριο θα μπορεί να συμβάλει επίσης στην εκπόνηση ερευνητικών έργων που διεξάγονται μέσω του Ινστιτούτου, καθώς επίσης και στη διεξαγωγή σχετικών δραστηριοτήτων, όπως διαλέξεις και συνέδρια.
