O Μηχανισμός της Τουρκικής «Ήπιας Ισχύος»: Δόγμα, Φορείς και Επιχειρησιακές Διαστάσεις

Περίληψη

Κατά τον γενικό θεωρητικό κανόνα, η «ήπια ισχύς» των κρατών βασίζεται στην ελκυστικότητα ενός συνολικού αφηγήματος καθώς επίσης και στην ειλικρίνεια, συνέπεια και πειστικότητα με την οποία ένα κράτος μεταδίδει τις πολιτικές αξίες και τα πρότυπα που πρεσβεύειστα πλαίσια της εξωτερικής του πολιτικής. Ωστόσο, σε αντίθεση με το τί προβλέπει η θεωρία, η άσκηση «ήπιας ισχύος» δεν προϋποθέτει απαραίτητα την ύπαρξη κάποιου γνήσιου ηθικού κινήτρου, ούτε προϋποθέτει την συναινετική και συνεπιλεγόμενη φύση των σχέσεων μεταξύ των κρατών που ασκούν την«ήπια ισχύ» και των κρατών που την εισπράττουν. Η«ήπιαισχύς» της Τουρκίας στηρίχθηκε στην βάση ενός αφηγήματος(“GrandNarrative”) που συνδυάζει την αναβίωση ιστορικό-πολιτισμικών στοιχείων από το Οθωμανικό παρελθόνμετο«σύγχρονο ισχυρό και δυναμικό κοινωνικοπολιτικό παράδειγμα» της Τουρκίας. Η «ήπια ισχύς» της σύγχρονης Τουρκίας εστιάζει στην ανάσυρση και προβολή της Οθωμανικής-ισλαμικής και τουρανικής κληρονομιάς μέσω δράσεων που καταδεικνύουν με εμφατικό τρόπο την κοινωνική φροντίδα και ευθύνη που αναλαμβάνει η Τουρκία απέναντι σε «συγγενείς» εθνοτικές και θρησκευτικές κοινότητες στον ευρύτερο «μετα-οθωμανικό χωρό». Οι πρωτοβουλίες και δράσεις της τουρκικής «ήπιας ισχύος»προέρχονται τόσο από κρατικούς όσο και από ιδιωτικούς φορείς μέσω ενός κεντρικά ελεγχόμενου και συντονισμένου μηχανισμού προώθησης σε πολλαπλά επίπεδα δημιουργώντας ένα πολιτικά καθοδηγούμενο πλέγμα θρησκευτικών, πολιτισμικών, εκπαιδευτικών, οικονομικών και ανθρωπιστικών δράσεων με στόχο την εναρμόνιση των κοινοτήτων με το «τουρκικό αφήγημα» και την σταδιακή ενίσχυση της τουρκικής σφαίραεπιρροής. Ωστόσο, ηέντασητης τουρκικής διείσδυσης και το εύρος των δραστηριοτήτων καθορίζονται γενικά από το επίπεδο «εξάρτησης» της κάθεκοινότητας-στόχουτα οποία και καθορίζουν τον βαθμό ηθικής νομιμοποίησης, έλξης ή ανοχής.